I. Định nghĩa điều hòa thông gió trung tâm đơn năng và đa năng
– Điều hòa thông gió trung tâm: Trong hệ thống HVAC (Heating – Ventilation – Air Conditioning), các kỹ sư thiết kế cần phân biệt rõ hai khái niệm cơ bản là:
+ Đơn năng (1 chiều): Chỉ có chức năng làm lạnh
+ Đa năng (2 chiều): Có cả chức năng làm lạnh và sưởi ấm (heating)
– Hệ thống điều hòa thông gió trung tâm có thể được cấu hình theo hai dạng này tùy theo:
+ Nhu cầu sử dụng của công trình
+ Điều kiện khí hậu khu vực
+ Tính chất vận hành quanh năm hay theo mùa
– Hiểu đúng về 2 cấu hình này là bước đầu để lựa chọn giải pháp phù hợp, vừa tiết kiệm chi phí đầu tư, vừa đảm bảo hiệu quả vận hành.
II. Cấu hình hệ thống máy điều hòa trung tâm đơn năng (1 chiều)
1. Cơ chế hoạt động
– Hệ thống chỉ có chức năng làm lạnh, bao gồm các thành phần chính:
+ Máy nén
+ Dàn ngưng
+ Dàn bay hơi
+ AHU/FCU
+ Quạt cấp – hồi gió
+ Hệ thống điều khiển
– Không khí được hút vào, làm lạnh qua dàn bay hơi, lọc bụi rồi phân phối trở lại không gian sử dụng. Không có chức năng gia nhiệt.
2. Ưu điểm
+ Chi phí đầu tư thấp hơn
+ Cấu hình đơn giản, dễ bảo trì
+ Phù hợp cho vùng khí hậu nóng quanh năm (miền Nam)
3. Hạn chế
+ Không thể sử dụng khi nhiệt độ môi trường quá thấp
+ Bị động trong mùa đông hoặc những khu vực lạnh giá

III. Cấu hình hệ thống điều hòa trung tâm đa năng (2 chiều)
1. Cơ chế hoạt động
– Hệ thống được bổ sung thêm bộ trao đổi nhiệt chiều sưởi (heating coil) hoặc sử dụng chức năng đảo chiều gas lạnh (trong VRV/VRF inverter), cho phép:
+ Làm lạnh vào mùa hè
+ Sưởi ấm vào mùa đông
2. Hai dạng phổ biến của hệ 2 chiều
+ Dùng Heat Pump: Sử dụng máy nén đảo chiều
+ Dùng điện trở/gas sưởi: Đặt trong dàn FCU hoặc AHU
3. Ưu điểm
+ Vận hành quanh năm, chủ động trong mọi điều kiện thời tiết
+ Tối ưu tiện nghi cho người dùng
4. Hạn chế
+ Giá thành cao hơn (15 – 30%)
+ Cần thiết kế kỹ về khả năng cách nhiệt, lưu lượng sưởi

IV. So sánh điều hòa trung tâm đơn năng & đa năng
| Tiêu chí | Đơn năng (1 chiều) | Đa năng (2 chiều) |
|---|---|---|
| Chức năng | Chỉ làm lạnh | Làm lạnh + sưởi |
| Chi phí đầu tư | Thấp | Cao hơn 15 – 30% |
| Khả năng hoạt động | Giới hạn theo mùa | Quanh năm |
| Thiết kế hệ thống | Đơn giản | Phức tạp hơn |
| Địa điểm phù hợp | Khu vực nóng quanh năm | Khu vực 4 mùa, vùng núi, miền Bắc |
V. Ứng dụng thực tế theo vùng khí hậu và loại công trình
1. Miền Nam Việt Nam – Khí hậu nóng quanh năm
→ Hệ thống đơn năng 1 chiều là giải pháp tối ưu
2. Miền Bắc, miền núi – Nhiệt độ thấp mùa đông
→ Nên đầu tư hệ thống đa năng 2 chiều, đảm bảo tiện nghi quanh năm
3. Khách sạn – Văn phòng cao cấp
→ Ưu tiên sử dụng điều hòa đa năng inverter để tối ưu sự tiện nghi

4. Nhà máy sản xuất
→ Nếu không yêu cầu sưởi ấm → hệ đơn năng là phù hợp hơn
VI. Lưu ý khi thiết kế và lựa chọn giữa 1 chiều – 2 chiều
1. Tính toán tải nhiệt chính xác
+ Tránh tình trạng thiếu tải (hệ 1 chiều vào mùa đông)
+ Tránh dư tải (tốn chi phí đầu tư hệ 2 chiều không cần thiết)
2. Xác định nhu cầu sử dụng thực tế
+ Tòa nhà có dùng vào mùa đông không?
+ Người dùng có cần sưởi trong thời gian ngắn?
3. Cân nhắc thời gian hoàn vốn
+ Dù hệ đa năng đầu tư cao hơn, nhưng giảm chi phí vận hành sưởi độc lập
+ Có thể thay thế máy sưởi điện công suất lớn, tốn điện
VII. Tư vấn kỹ thuật hệ thống điều hòa phù hợp từng nhu cầu
– Việc lựa chọn điều hòa thông gió trung tâm 1 chiều hay 2 chiều không nên chỉ dựa trên chi phí đầu tư ban đầu. Thay vào đó, hãy đánh giá:
+ Mức độ sử dụng trong năm
+ Điều kiện khí hậu khu vực
+ Tiêu chuẩn tiện nghi kỳ vọng
+ Mức tiêu thụ điện và thời gian hoàn vốn
– Nếu bạn không chắc chắn, hãy để các kỹ sư của HOTA tư vấn chi tiết, giúp bạn lựa chọn đúng cấu hình, không lãng phí – không thiếu công suất – vận hành tối ưu.
VIII. Thông tin liên hệ tư vấn
📞 CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI KỸ THUẬT HOTA
▪️ Website: https://hotaco.com.vn
▪️ Email: Sales.hotaco@gmail.com
▪️ Fanpage: facebook.com/chuyengiadieuhoakhongkhi
▪️ Văn phòng giao dịch: Số 170 Trần Vỹ, P. Phú Diễn, TP. Hà Nội
▪️ Hotline tư vấn miễn phí: 0886.47.9999 – 0974.078.862
